MODEST MUSORGSKI (1839–1881) — Polonez z opery „Borys Godunow” (1872)

Borys Godunow to jedyna ukończona opera Modesta Musorgskiego, libretto napisał sam kompozytor wg dramatu Aleksandra Puszkina. Pierwsza wersja (z 1869 roku) była odrzucana przez sceny operowe. Kolejną ukończył Musorgski w 1872 roku, ta również nie doczekała się wystawienia. Do premiery doszło dopiero w 1874 roku po poprawkach dyrygenta Teatru Imperialnego w Sankt Petersburgu — z uwagi na tę ingerencję nie jest uznawana za wiążącą. To historia cara Borysa Godunowa, który w wyniku wielu przeciwności utracił znaczenie polityczne i zmarł w poczuciu niespełnienia. Opera łączy romantyczną nastrojowość z realistycznym stylem śpiewu; uznawana jest za najważniejsze rosyjskie dzieło tego gatunku.

MODEST MUSORGSKI (1839–1881) — Zaliczany do najważniejszych rosyjskich kompozytorów narodowych. Na świat przychodzi w bogatej rodzinie ziemiańskiej, która — zgodnie ze swoją tradycją — jego przyszłość widzi w karierze wojskowej. Rozpoczyna naukę w szkole podchorążych, jednak większość czasu spędza na lekturze i pierwszych próbach kompozytorskich. Po ukończeniu studiów wstępuje do armii, którą opuszcza na skutek kryzysu nerwowego; postanawia poświęcić się muzyce. Żyje jednak w ciągłym niedostatku, musi więc podjąć się pracy urzędniczej. Nie odebrawszy formalnego wykształcenia muzycznego, jest samoukiem, jego dzieła powstają intuicyjnie. Tworzy utwory fortepianowe i pieśni, planuje napisanie dużych dzieł scenicznych, większości z nich nie doprowadza jednak do końca. Współtworzy grupę kompozytorską znaną pod nazwami Wielka Piątka i Potężna Gromadka — razem z Milijem Bałakiriewem, Aleksandrem Borodinem, Cezarem Cui i Mikołajem Rimskim-Korsakowem. Celem grupy jest tworzenie rosyjskiej muzyki narodowej przy jednoczesnym poszukiwaniu nowych, typowo rosyjskich środków wyrazu bez nawiązywania czy kopiowania rozwiązań zachodnioeuropejskich. Modest Musorgski jest osobą wrażliwą i niestabilną emocjonalnie, żyje w poczuciu osamotnienia, ma skłonności depresyjne, co przeszkadza mu w pracy twórczej. Przez całe życie boryka się również z problemami finansowymi. Popada w alkoholizm, który staje się przyczyną jego śmierci.

Modest Musorgski nie odebrał regularnego wykształcenia muzycznego, podejmował się prac urzędniczych, nie mając wystarczającej ilości czasu na twórczość kompozytorską. Zmarł młodo i pozostawił niewielką liczbę dzieł. Jednak te, które po sobie zostawił, odznaczają się wysokim indywidualizmem, unikatowym brzmieniem i nowatorstwem. Przez wiele lat pracował nad swoim najważniejszym dziełem scenicznym — operą Borys Godunow. Jest także autorem cyklu Pieśni i Tańce Śmierci, poematu symfonicznego Noc na Łysej Górze oraz cyklu fortepianowych miniatur Obrazki z wystawy, powstałego pod wpływem śmierci przyjaciela Wiktora Hartmanna i pośmiertnej wystawy jego prac. Cykl ten stał się popularny dzięki orkiestracji Maurycego Ravela. Kompozytor odrzucał sentymentalizm w muzyce i sztywne reguły, inspirując się tradycyjna muzyką rosyjską — religijną i ludową. W jego stylu muzycznym badacze odnajdują początki impresjonizmu, a z uwagi na rozwiązania budujące muzyczny dramatyzm dzieł — realizmu. Dopiero po śmierci kompozytora doceniono nowatorstwo jego twórczości, która zapowiedziała estetykę i techniki muzyczne XX wieku.

ZNAJDŹ W PROGRAMIE: 10.11.2017 | PIĄTEK | 19:00 | KONCERT OTWARCIA — ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII KALISKIEJ — „300 LAT POLONEZA”

PRZECZYTAJ ARTYKUŁ O WYKONAWCACH:  
ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII KALISKIEJ
ADAM KLOCEK — DYRYGENT



ŹRÓDŁA:
▪ Classical Archives — classicalarchives.com
▪ Muzykoteka Szkolna — muzykotekaszkolna.pl
▪ Encyklopedia muzyczna PWM: część biograficzna, t. 1–12, pod red. E. Dziębowskiej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979–2012
▪ Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006